Wymiana gospodarcza

Polska jest największym partnerem gospodarczym Chin w Europie Środkowo-Wschodniej, zarówno w eksporcie, jak i imporcie towarów. Duży popyt na towary z Polski występuje w zakresie surowców naturalnych (miedź) oraz komponentów maszyn i urządzeń (np. przemysł wydobywczy, przemysł lotniczy).

Znaczny wpływ na wzrost zainteresowania polską ofertą eksportową miało przystąpienie Polski do Unii Europejskiej, dzięki czemu polskie towary zaczęły być postrzegane w Chinach jako wyroby o wysokiej, europejskiej jakości. Niemniej według danych z 2020 roku, rynek chiński był dla polskiego eksportu na 19-tym miejscu pod względem obrotów.

Diametralnie inaczej sytuacja wygląda w imporcie. Chiny (po Niemcach) są drugim co do wielkości eksporterem do Polski. Należy podkreślić, iż import towarów z Chin pozwala ograniczyć koszty polskich firm wykorzystujących chińskie materiały i półprodukty, które następnie są eksportowane do krajów UE.

Wymianę handlową pomiędzy Polską a Chinami od 1989 roku charakteryzuje ogromna dysproporcja pomiędzy eksportem i importem (w 2020 wyniosła ona 1:11 na niekorzyść Polski) i długoterminowym trendzie wzroście obrotów handlowych (14% w 2020). Większość podawanych danych w tej zakładce pochodzą z NBP oraz MRPiT.

Inwestycje wzajemne

Według dostępnych szacunkowych danych łączna wartość polskich inwestycji w Chinach wyniosła na koniec 2019 r. 182,5 mln USD. Większość z nich zrealizowana została w ramach przemysłu wytwórczego i chemicznego. Wartość wybudowania fabryki firmy Selena S.A. wytwarzającej wyroby chemii budowlanej w strefie ekonomicznej Nantong to inwestycja rzędu 27 mln USD. Firma Kopex produkująca maszyny górnicze w prowincji Shandong otworzyła w 2008 roku fabrykę wartą 10 mln USD. Na początku 2013 roku podpisała zaś umowę o dostawie kombajnów przekraczającą kwotę 4,9 mln USD.

Łączna wartość chińskich inwestycji w Polsce w latach 2005 - 2019 wyniosła około 393,4 mln USD, a z Hongkongu 583,1 mln USD. Związane były one przede wszystkim z sektorami: nieruchomości, produkcji przemysłowej (głównie elektroniką) oraz sektorem usług. Do największych zalicza się: budowę fabryki monitorów przez firmę TCL Corporation w Żyrardowie, produkcję telewizorów i monitorów LCD w Gorzowie Wielkopolskim przez TPV Technology, zakład produkcji naklejek na produkty spożywcze w Skawinie przez Haoneng Packing.

Miało także miejsce przejęcie cywilnej części Huty Stalowa Wola (ok. 97 mln USD) przez firmę LiuGong Machinery, przejęcie spółki Novago z Mławy przetwarzającej odpady komunalne przez Everbright International (ok. 140 mln USD) oraz Fabryki Łożysk Tocznych z Kraśnika przez Tri-Ring Group (93 mln USD). Warszawski oddział firmy Huawei obsługuje obecnie Północną i Wschodnią Europę.

Oprócz tych o dużym wolumenie inwestycyjnym są też: zakład produkcji skanerów bezpieczeństwa w Kobyłce koło Warszawy przez Nuctech, fabryka oświetlenia w Opolu przez Hongbo, fabryka podzespołów do samochodów elektrycznych pod Poznaniem przez Ningbo Tuopo Group, farma grzybów shitake koło Głogowa. CIMC – fabryke naczep samochodowych w Gdyni, Chunxing – fabrykę mechaniki precyzyjnej dla przemysłu samochodowego i telefonicznego w Tczewie i Gdańsku.

W 2020 r. Polska Agencja Inwestycji i Handlu zamknęła cztery chińskie projekty inwestycyjne, o łącznej wartości 41 mln EUR, z których największym była budowa przez firmę Globalway magazynu na ponad 50 tys. m2 w Pruszczu Gdańskim. Ponadto w Warszawie, działają cztery chińskie banki mające na celu wspieranie swoich przedsiębiorstw działających na naszym rynku:otwarty w 2010 roku oddział Haitong Bank, w 2012 oddziały Bank of China oraz ICBC (Industrial and Commercial Bank of China) oraz 2017 China Construction Bank.

Inną formą inwestycji chińskich w Polsce, są przejęcia zagranicznych firm posiadających aktywa m.in. w naszym kraju, przez chińskie fundusze inwestycyjne i koncerny. Wśród najważniejszych z takich transakcji można wskazać: nabycie przez firmę WH Group (od amerykańskiej firmy Smithfield Foods) zakładów mięsnych Animex Foods czy nabycie przez China Three Gorges Corporation (od portugalskiego koncernu EDRP) udziałów w farmach wiatrowych w Polsce. Podobnie ma się sprawa z transakcją przejęcie aktywów (Grupy Goodman działającej w sektorze nieruchomości logistycznych przez firmę GLP, ktora wcześniej została przejęta przez konsorcjum chińskich firm Bank of China, China Life Insurance Company). Była to największa transakcja w dotychczasowych relacji polsko-chińskich i wyniku jej Polska stała się jednym największych odbiorców chińskiego kapitału w Europie w 2020 r. – z wynikiem prawie 650 mln EUR.

Struktura towarowa wymiany handlowej

Według danych Ministerstwa Gospodarki RP wymiana handlowa pomiędzy Polską a Chinami w 2020 roku wyniosła 40,72 mld USD. Eksport do Chin wyniósł 3,38 mld USD, zaś import z Chin 37,3 mld USD. Deficyt wyniósł 33,9 mld USD.

W polskim eksporcie obecnie największy udział mają maszyny i urządzenia, sprzęt elektryczny i elektrotechniczny, w tym m.in.: maszyny i urządzenia mechaniczne oraz ich części, silniki i turbiny, maszyny do przetwarzania danych, kotły -31%. Drugie miejsce ma miedź i wyroby z miedzi, które od 2005 roku były największą grupą, a obecnie wraz z innymi materiałami nieszlachetnymi (np. złomem) stanowią 24%. Wyroby z tworzywa sztucznego odpowiadają za prawie 8%,a meble za 6%,wolumenu polskiego eksportu.

Przemysł chemiczny (m.in. kaprolakty), który tradycyjnie odpowiadał za znaczną część polskiego eksportu, spadł do 4%. Udział koksu i półkoksu z węgla, węgla brunatnego i torfu wynosi 3%. Przed wystąpieniem Afrykańskiego Pomoru Świń oraz Ptasiej Grypy (N5N1) mocną dynamiczną pozycję w eksporcie zajmowało przeznaczone na rynek chiński polskie mięso. Dla polskich eksporterów był to jeden z najważniejszych (wieprzowina) ,czy wręcz najważniejszy (drób) rynków. Jednakże aktualnie obowiązuje całkowity zakaz eksportu mięsa z Polski do Chin. Obecnie chińskie firmy bardzo mocno importują z Polski Północnej nieobrobione, surowe drewno 5%. Części i akcesoria samochodów stanowią 3%,podobną wielkość zajmują: akcesoria maszyn elektronicznych i biurowych.

Główni odbiorcy polskich towarów to Szanghaj (28,9%), prowincja Jiangsu (15,3%) oraz Pekin (12,8%).

Największą część polskiego importu z Chin stanowią wysoko przetworzone wyroby przemysłu elektronicznego i urządzenia telekomunikacyjne jak np.: aparatura do telefonii przewodowej i bezprzewodowej, urządzenia komputerowe, części do urządzeń nadawczych i odbiorników radiowych i telewizyjnych ,urządzenia i konsole do gier wideo (32%). Ważnymi kategoriami towarowymi są także wyroby przemysłu chemicznego, których udział wynosi (17%),produkty mineralne (14%), a także wyroby metalurgiczne (10%) oraz wyroby różne, np. meble. Wśród innych ważnych towarów importowanych z Chin można wskazać odzież i tekstylia, których wielkość oscyluje w granicach około 20%. 

(Aktualizacja: listopad 2021)